Wśród typowych warunków posadowienia występowanie gruntów spoistych nieprzepuszczalnych to najbardziej skomplikowana sytuacja. Z jednej strony gdy grunty są suche możemy wykonać wykop o pionowych ścianach. A z drugiej, każde zawilgocenie gruntu niekorzystnie wpływa na własności użytkowe gruntu.
Sytuacja 1.
W takich gruntach możemy zastosować takie samo rozwiązanie jak pokazano w przykładzie 1.3.3. Grunty mieszane z zastosowaniem drenażu opaskowego wokół budynku. Rury drenarskie w obsypce żwirowej, często otoczone dodatkowo geowłókniną zbierają wodę w pobliżu fundamentów i przez system studni odprowadzają ją w inne miejsce (do rowu, w niższe części działki lub do studni chłonnych).
Sytuacja 2.
Problem pojawia się jednak gdy nie mamy możliwości odprowadzenia wody z drenażu. Działka o płaskiej powierzchni, brak w pobliżu rowu odwadniającego nie pozwala na grawitacyjny odpływ wody. Przepompowywanie wód drenażowych traktujmy jako ostateczność - to kosztowny i zawodny system. Często również układ warstw gruntu uniemożliwia zastosowanie studni chłonnych.
Jeśli zatem nie możemy na naszej działce zastosować sprawnego drenażu to wykonanie fundamentu metodą klasyczną taką samą jak w gruntach przepuszczalnych (patrz punkt 1.3.2. Grunty przepuszczalne) nie będzie dobrym rozwiązaniem. Zasypka fundamentów wykonana z gruntu przepuszczalnego (piaski, żwiry) spowoduje, że wody deszczowe będą gromadzić się w zasypce bez możliwości infiltracji do niższych warstw (jak na rysunku obok). Doprowadzi to do stałego zawilgocenia fundamentów i ich przyspieszonej destrukcji. W ten sposób sami sobie stworzymy wannę w środku której stoi nasz dom. Zdecydowanie odradzam takie rozwiązanie. Co zatem zrobić?
W takiej sytuacji jak tutaj proponuje dwa rozwiązania. Pierwszy sposób to modyfikacja standardowego sposobu wykonania fundamentów, w której zasypkę fundamentów wykonujemy z gruntu nieprzepuszczalnego (ale niewysadzinowego), który solidnie ubijamy warstwami tak aby jak najszczelniej przylegały do ściany fundamentowej. Dzięki temu woda deszczowa nie przeniknie w pobliże fundamentów. Niestety taka "zasypka" jest bardzo pracochłonna i wymaga odpowiedniego materiału (niekoniecznie grunt z wykopu spełni wymagania): sucha, nieprzepuszczalna, niewysadzinowa glina bez domieszek organicznych lub pylastych. Jednak czasem w przypadku wysokiego poziomu wód gruntowych może być to jedyny sposób.
Prostsze i szybsze (jeśli warunki wodno-gruntowe na to pozwolą) będzie wykonanie fundamentów wg metody pokazanej poniżej. Nie jest to rozwiązanie książkowe, sprawdza się jednak w gruntach gliniastych i miejscach gdzie nie ma możliwości wykonania drenażu. Ława jest dużo wyższa ( na całą wysokość wykopu) wykonywana bezpośrednio w wykopie bez szalowania. Aby beton nie mieszał się z gruntem (co znacznie zmniejsza jego wytrzymałość i trwałość) wykop należy wyłożyć grubą foli budowlaną, która spełni również funkcję hydroizolacji.
Taka ława wymaga do wykonania więcej betonu, pozwala jednak zaoszczędzić na kosztach deskowania, wykopach i zasypkach. Zatem jej koszt będzie porównywalny z tradycyjną.
Ławę wykonujemy w następujący sposób:
- Wykop o pionowych ścianach wykonujemy od poziomu terenu aż do poziomu posadowienia. Ewentualnie na dnie wykopu można wykonać warstwę z chudego betonu. Wykop wykładamy grubą folią budowlaną (gr. 0,5-1,0 mm).szerokości ok 4,00m.
- Aby nie dopuścić do osuwania pionowych ścian wykopu oraz jego zalania wodami gruntowymi należy jak najszybciej ułożyć zbrojenie i zabetonować ławę.
- Nadmiar folii zawijamy na górną powierzchnię ławy tworząc izolację poziomą. Następnie wykonujemy ścinę fundamentową w identyczny sposób jak w przypadku tradycyjnych fundamentów.